Аймгийн 15 сумын 58 багт 6108 малчин өрхөд 3,0 сая толгой мал тавтай сайхан хаваржиж байна. Нийт нутгаар хаваржилт хэвийн, 3 сар гарсаар Булган, Сэврэй, Даланзадгад, Ханхонгор сумдаар 2 удаа бага зэргийн цас орж шуурсан, уулаараа бага зэргийн цасан бүрхүүлтэй, мал уруудаагүй, хаваржилт хүндрээгүй.
Мал төллөлт:
Оны эхний төллөвөл зохих 1 169 537 хээлтэгч төллөхөөс 3 сарын 11-ний байдлаар нийт 33 635 хээлтэгч /1019 ингэ, 32 гүү, 111 үнээ, 18241 эм хонь, 14232 эм ямаа/ төллөж, бойжиж буй төл /ботго 1019, унага 32, тугал 111, хурга 18242, ишиг 14204, нийт 33 608 байна. Гарсан төл 99,9 хувьтай бойжиж байна. Нийт төллөх хээлтэгчийн 2,9% төллөөд байна. Том малын зүй бусын хорогдол нийт 570 үүнээс хонь 134, ямаа 436 байна.
Өвс, тэжээлийн нөөц: Засгийн газрын 285 дугаар тогтоолын дагуу аймаг, сумын аюулгүйн нөөцөд өвс тэжээлийг бүрдүүлснээс сумын малчин өрх, малын тоо, өвөлжилтийн нөхцөл байдлыг харгалзан 44,3 тн эрдэс долооц, 600 боодол ногоон тэжээлийн үнийг 100 хувь, 99,04 тн өвсийг 90 хувь, 20,0 тн хивгэн тэжээлийг 50 хувь хямдруулан сумдад олгох ажлыг хийж байна.
Одоо аймгийн нөөцөд 70,7 тн хорголжин тэжээлийн үлдэгдэлтэй, нэг уут нь 27,000 төгрөг.
Хүнсний хангамж
Өмнөговь аймгийн худалдаанд байгаа гол нэрийн хүнсний бүтээгдэхүүний нөөц 2020 оны 03-10 ны байдлаар:
• Гурил 120 тонн
• Мах 77 тонн
• Төрөл бүрийн будаа 43,9 тонн
• Ургамлын тос 10,3 тонн
• Давс 12,1 тонн
• Элсэн чихэр 7,3 тонн
• Төмс, хүнсний ногоо 30 тонн
• Гоймон 3 тонн нөөцтэй байна.
Энэ нь жишсэн дундаж нийт хүн амд харьцуулахад
• Гурилын 19 хоног
• Махны 9 хоног /Даланзадгад 31 хоног/
• Будаа 14 хоног
• Ургамлын тос 7 хоног
• Давс 39 хоног
• Элсэн чихэр 4 хоног
• Төмс, хүнсний ногоо 4 хоног
• Гоймон 3 хоногийн нөөц худалдаанд, Хүнсний дэлгүүрүүдэд байна.
Энэ сарын 18-ны өдрөөс эхлэн нөөцийн махны худалдааг эхлүүлэх тул цаашид манай аймагт хүнсний өргөн нэрийн бараа бүтээгдэхүүний хомсдол гарахгүй.
Мөн бараа бүтээгдэхүүний татан авалтыг үргэлжлүүлэх тул ямар нэгэн хомсдол үүсэхгүй учир иргэд ямар нэгэн бүтээгдэхүүн нөөцлөх шаардлагагүй.
Отор нүүдэл: Аймаг дотроо 209 өрхийн 70.9 мян толгой мал өөрийн аймгийн бусад сумдад оторлон өвөлжөөд хаваржиж байна. Хилийн зурваст 173 өрхийн 62.8 мян толгой мал, тусгай хамгаалалттай газар нутагт 616 өрхийн 260.8 мян толгой мал отроор өвөлжөөд, хаваржиж байна.
№ | Хаана оторлох | Сумын тоо | Өрхийн тоо | Малын тоо /мян толгой/ |
1 | Аймаг дотроо | 5 | 209 | 70,9 |
2 | Гадны аймагт | 6 | 20 | 13,4 |
3 | Хилийн зурвасд | 8 | 173 | 62,8 |
4 | Тусгай хамгаалалттай газар нутагт | 8 | 616 | 260,8 |
Өөрийн аймгийн 20 өрхийн 13.4 мян толгой мал Дорноговь, Дундговь, Өвөрхангай аймагт отроор өвөлжөөд хаваржиж байна.
Гадны аймагт оторлож байгаа өрх, малын тоо
Сумын нэр | Өрхийн тоо | Малын тоо | Отроор өвөлжих | |
Ханбогд | 13 | 8177 | Дорноговь | Хатанбулаг |
Ханхонгор | 2 | 1053 | Дундговь | Сайхан-Овоо |
Хүрмэн | 1 | 903 | Өвөрхангай | Богд |
Цогт-Овоо | 3 | 2800 | Дундговь | Дэлгэрхангай |
Даланзадгад | 1 | 461 | Дундговь | Өлзийт |
Нийт | 20 | 13394 |
Цаг хүнд байгаа Дундговь, Өвөрхангай, Баянхонгор аймгаас хил залгаа сумдын 135 өрхийн 118,3 мянган толгой мал отор нүүдлээр өвөл орж ирсэн. Дундговь аймгаас 75 өрхийн 71536 толгой мал, Өвөрхангай аймгаас 41 өрхийн 38301 толгой мал, Баянхонгор аймгаас 19 өрхийн 8420 мал өвөл орж ирсэн өвөлжөөд хаваржиж байна. Гадны аймгаас орж ирсэн отор нүүдэл буцаагүй.
Гадны аймгаас орж ирсэн
Сумын нэр | Нийт орж ирсэн | Дундговь аймгийн | Өвөрхангай аймгийн | Баянхонгор аймгийн | ||||||
Өрхийн тоо | Нийт мал | Бод | Бог | Өрхийн тоо | Нийт мал | Өрхийн тоо | Нийт мал | Өрхийн тоо | Нийт мал | |
Цогтцэций | 45 | 36975 | 5852 | 31123 | 36 | 34239 | 9 | 2736 | ||
Цогт-Овоо | 11 | 16100 | 1800 | 14300 | 6 | 8800 | 5 | 7300 | ||
МандалОвоо | 23 | 27210 | 3210 | 24000 | 7 | 7210 | 16 | 20000 | ||
Хүрмэн | 11 | 8020 | 1086 | 6934 | 11 | 8020 | 0 | |||
Баян-овоо | 6 | 5489 | 774 | 4715 | 6 | 5489 | 0 | |||
Булган | 8 | 7265 | 265 | 7000 | 3 | 3000 | 5 | 4265 | ||
Манлай | 5 | 4628 | 570 | 4058 | 5 | 4628 | 0 | |||
Ноён | 2 | 1500 | 0 | 1500 | 0 | 2 | 1500 | |||
Гурвантэс | 23 | 10920 | 180 | 10740 | 0 | 4 | 2500 | 19 | 8480 | |
Баяндалай | 1 | 150 | 150 | 0 | 1 | 150 | ||||
Нийт | 135 | 118257 | 13887 | 104370 | 75 | 71536 | 41 | 38301 | 19 | 8480 |
Бэлчээр усжуулалт: Аймгийн 6108 малчин өрхийн 3,0 сая толгой мал 4934 бэлчээрийн худгаас ус ууж байгаа нь нийт малын тоог хонин толгойд шилжүүлснээр нэг худгаас 800 – 2500 толгой мал, нэг худгаас ус уух малын тоо 2-3 дахин хэтэрсэн.
“Бэлчээрт инженерийн хийцтэй худаг шинээр гаргах, сэргээн засварлах худгийг сонгох, худгийг өмчлөх, эзэмших, ашиглахад баримтлах аймгийн жишиг журам”-ыг аймгийн ИТХ-ын тогтоолоор батлуулан мөрдөж, худаг хариуцагч малчинтай гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа нь худаг усны маргааныг зохицуулах нэг хэлбэр болсон.
Аймгийн эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх 2020 оны үндсэн чиглэлд туссан дагуу бэлчээрт 30 инженерийн хийцтэй худгийг шинээр гаргах, 30 инженерийн хийцтэй худгийг сэргээн засварлах захиалгыг сумдаас авч, шинээр гаргах, сэргээн засварлах худгийн тендер зарлагдаад байна.
Хүнс, Хөдөө Аж Ахуйн Газар